มะเร็งสมอง เป็นมะเร็งที่มีความรุนแรงอันดับต้นๆ ที่เสี่ยงต่อการเสียชีวิต มักจะเกิดอย่างเงียบๆ ทำให้ผู้ป่วยไม่ทันตั้งตัว เพราะฉะนั้นเรามาทำความรู้จักกับมะเร็งชนิดนี้ และหาแนวทางหลีกเลี่ยงกันไว้ก่อนดีกว่า
มะเร็งสมอง คืออะไร
มะเร็งสมอง เป็นมะเร็งที่เกิดจากความผิดปรกติของเซลล์ในสมอง ที่มีการแบ่งเซลล์อย่างรวดเร็ว ซึ่งเซลล์ที่ผิดปรกติเหล่านั้น เรียกว่าเป็นเซลล์ที่กลายพันธุ์ จนพัฒนากลายเป็นเนื้องอก และกลายเป็นเซลล์มะเร็งในที่สุด เมื่อมะเร็งอยู่ในระยะลุกลาม สามารถกระจายไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ด้วย เช่น กระจายไปที่กระดูกสันหลังไปที่เยื้อหุ้มสมอง เป็นต้น ส่วนจะมีความรุนแรงมากแค่ไหนนั้น ขึ้นอยู่กับชนิดของเนื้องอกที่เกิดขึ้น ต้องมีการตรวจวินิจฉัยจากแพทย์อย่างละเอียด จึงจะสามารถรู้ได้ว่าเราเป็นเนื้องอกประเภทใด
ประเภทของมะเร็งสมอง
การจำแนกประเภทของมะเร็งสมอง สามารถจำแนกออกได้ตามความรุนแรงของโรคและอาการ โดยจำแนกออกได้เป็น 2 ประเภทดังนี้
- มะเร็งสมองปฐมภูมิ
เป็นช่วงที่เนื้องอกหรือมะเร็งยังไม่แพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ของร่างกาย พบอยู่ที่สมองอย่างเดียว หรือบริเวณใกล้เคียงเท่านั้น อาการที่เกิดขึ้นจะยังไม่รุนแรง
- มะเร็งสมองทุติยภูมิ
เป็นช่วงที่มะเร็งมีการแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ซึ่งเกิดจากมะเร็งส่วนอื่นๆ กระจายมายังสมอง เช่น มะเร็งสมองกระจายไปยังกระดูกสันหลัง มะเร็งเต้านม แพร่กระจายไปยังสมอง เป็นต้น อาการเหล่านี้พบได้บ่อยกว่าแบบแรก ส่วนอาการของผู้ป่วยจะรุนแรงแค่ไหนนั้น ขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็งที่เป็น
อาการของมะเร็งสมอง
ผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งสมอง ซึ่งเป็นเนื้อร้ายที่เกิดขึ้นบริเวณสมอง หากก้อนเนื้ออยู่ในสมองนานขึ้นสักระยะ ก็จะเริ่มแสดงอาการออกมาให้เห็น หากพบว่าเรามีอาการเหล่านี้ ให้รีบพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยโรคเร็วที่สุด มีอาการอะไรบ้าง
- รู้สึกคลื่นไส้ อาเจียนบ่อยๆ
- มีปัญญาเกี่ยวกับการพูด พูดติดขัด พูดได้ช้าลง
- ปวดหัวบ่อย กินยาก็ไม่หาย และมีอาการปวดที่รุนแรงขึ้นๆ
- นอนไม่หลับ เพราะปวดหัวอย่างรุนแรง
- มีปัญหาด้านการได้ยิน ได้ยินไม่ชัด ได้ยินผิดปรกติ
- มีปัญหาด้านการมองเห็น อาจเห็นภาพซ้อน ภาพเบลอ ภาพไม่ชัด
- มีอาการเซ ทรงตัวไม่อยู่
- พฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม บางครั้งอาจเหมือนคนละคนไปเลย
- ทรงตัวไม่อยู่ มีปัญหาด้านการทรงตัว อาจล้มหรือเซ เดินเองไม่สะดวก
- จำอะไรไม่ได้ มึนงง เริ่มพูดจาไม่รู้เรื่อง
- คิดอะไรไม่ค่อยออก มึนงงบ่อย
อาการที่ปรากฏในบางข้อ อาจไม่ได้หมายความว่าเกิดจากมะเร็งสมองได้ทั้งหมด บางอย่างอาจเกิดจากเนื้องอกในสมองบางชนิดก็ได้ เพราะฉะนั้นหากต้องการคำตอบที่ชัดเจน ควรให้แพทย์วินิจฉัยจะดีที่สุด
สาเหตุที่ทำให้เกิดมะเร็งสมอง
ปัจจุบันยังไม่สามารถบ่งชี้ได้อย่างแน่ชัดว่า มะเร็งสมองเกิดจากสาเหตุอะไรกันแน่ แต่สามารถสันนิษฐานได้ตามปัจจัยเสี่ยงดังต่อไปนี้คือ
- คนในครอบครัวมีประวัติเคยเป็นมาก่อน
หากคนในครอบครัวในอดีต มีประวัติการเสียชีวิตเพราะมะเร็งสมอง รุ่นลูกรุ่นหลาน ก็มีโอกาสที่จะได้รับเชื้อมะเร็งได้เช่นกัน
- อายุที่มากขึ้น
เมื่ออายุมากขึ้น สมองก็เสื่อมตามไปด้วย โอกาสที่จะเป็นเนื้องอกหรือมะเร็งในสมอง ก็เป็นไปได้เช่นกัน
- มีประวัติสูบบุหรี่เป็นเวลานาน
เพราะในบุหรี่มีสารพิษมากกว่า 100 ประเภท ซึ่งส่วนใหญ่แล้วควันพิษเหล่านั้น ส่งผลต่อการทำงานของสมองด้วย หรือผู้ที่อยู่ใกล้ชิดกับคนที่สูบ ก็มีความเสี่ยงที่จะได้รับควันพิษเหล่านี้เข้าสู่ร่างกายได้เช่นกัน
- เป็นมะเร็งส่วนอื่นๆ ของร่างกายอยู่ก่อนแล้ว
เพราะมะเร็งสามารถแพร่กระจายไปยังส่วนอื่นๆ ได้ ถึงแม้ว่าเชื้อจะไม่ได้เกิดจากสมองโดยตรง แต่ก็สามารถได้รับเชื้อจากอวัยวะส่วนอื่นได้เช่นกัน เช่น ผู้ป่วยเป็นมะเร็งปอด เชื้อก็สามารถลุกลามมาที่สมองได้ เป็นมะเร็งเต้านม มะเร็งผิวหนัง สามารถที่จะแพร่กระจายมายังสมองได้ทั้งหมด
- การทำอาชีพเสี่ยง
อาชีพที่เกี่ยวกับสารเคมีทุกชนิด หรืออุตสาหกรรมที่มีการสูดดมควันพิษอยู่บ่อยๆ เช่น ควันพิษ พลาสติก เป็นต้น เมื่อได้รับสารพิษเข้าสู่ร่างกายเป็นเวลานาน ก็มีโอกาสที่จะเกิดโรคได้เช่นกัน
- มีความผิดปรกติทางภูมิคุ้มกัน
เช่นผู้ที่ป่วยเป็นโรค HIV
วิธีการรักษามะเร็งสมอง
ในการรักษามะเร็งสมอง อาจจะไม่เจาะจงใช้วิธีใดวิธีหนึ่งเพียงอย่างเดียว ผู้ป่วยบางราย อาจต้องใช้วิธีการรักษาควบคู่กันไปด้วย ขึ้นอยู่กับอาการความรุนแรง และขนาดของมะเร็งสมอง โดยวิธีการรักษาในปัจจุบัน มีดังนี้คือ
- การผ่าตัด
เป็นการผ่าตัดเผื่อเอาชิ้นเนื้องอกออกจากสมอง
- การฉายรังสี
เป็นการฉายรังสีเพื่อเข้าไปทำลายเซลล์มะเร็งในสมองโดยตรง จะใช้กับผู้ป่วยที่ไม่สามารถรักษาด้วยการผ่าตัดได้ เช่น การก้อนเนื้ออยู่ในตำแหน่งที่ไม่เหมาะสม ยากต่อการผ่าตัด เป็นต้น หรือผู้ป่วยที่มีอาการความรุนแรงมากกว่า ผู้ป่วยบางท่านอาจจะใช้การรักษาด้วยการฉายรังสีควบคู่กับการผ่าตัดด้วย
- การทำเคมีบำบัด
หรือที่เราคุ้นเคยกันในชื่อการทำคีโม เป็นการรักษาด้วยการใช้ยา ทั้งการใช้ยาฉีด ยาสำหรับรับประทาน การรักษาด้วยวิธีนี้ อาจมีผลข้างเคียงอย่างอื่นร่วมด้วย เช่น มีอาการผมร่วง อยากอาเจียน คลื่นไส้ เป็นต้น
วิธีลดปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็งสมอง
ปัจจุบันยังไม่มีการป้องกันมะเร็งสมองด้วยวิธีการที่แน่นอน แต่สามารถหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ซึ่งจะช่วยลดโอกาสในการเกิดมะเร็งสมองให้น้อยลงได้ เช่น
- งดสูบบุหรี่ เพราะในบุหรี่มีสารพิษหลายชนิด ที่ส่งผลกับการสมองโดยตรง ควรหลีกเลี่ยงหรืออยู่ให้ห่างจากคนสูบจะดีที่สุด
- อยู่ในพื้นที่ที่ปลอดภัย เช่น ไม่เข้าใกล้บริเวณที่มีสารเคมี มีควันพิษ ที่สามารถเข้าสู่ร่างการของเราได้ รวมถึงการหลีกเลี่ยงการทำอาชีพที่มีความเสี่ยงต่างๆ ก็ช่วยลดโอกาสเกิดมะเร็งสมองได้เช่นกัน
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้ร่างกายสดชื่น และทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ
แนวทางในการตรวจมะเร็งสมอง
วิธีที่สำคัญอีกหนึ่งอย่างที่จะทำให้เรารู้ทันโรคมะเร็งสมองก็คือ การตรวจคัดกรองเพื่อวินิจฉัยจากแพทย์โดยตรง จะทำให้ทราบข้อมูลที่ชัดเจนมากขึ้น โดยรูปแบบการตัดคัดกรองที่ใช้ในปัจจุบันมีดังนี้
- การสแกนเพื่อดูตำแหน่งของเนื้องอก เช่น CT SCAN, MRI เป็นต้น
- การเช็คระบบประสาทของผู้ป่วย ว่าได้ปรกติหรือไม่ ได้รับผลข้างเคียงอะไรจากก้อนเนื้องอกในสมองหรือไม่
- การตรวจจากชิ้นเนื้อสมอง
ผู้ป่วยมะเร็งสมอง ควรดูแลตัวเองอย่างไร
เมื่อทราบว่าเป็นมะเร็งสมอง สิ่งที่ผู้ป่วยควรทำเลยก็คือ การยอมรับความเป็นจริง เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาความเรื่องความเครียด เพราะยิ่งเครียดมากเท่าไหร่ ก็จะส่งผลเสียกับอาการมากเท่านั้น อาจะทำให้อาการทรุดหนักได้เลย และควรหยุดทำงานที่เสียง เช่นงานที่ต้องได้รับสารเคมี และที่สำคัญควรงดสูบบุหรี่ทันที เพื่อไม่ให้สารพิษจากควันบุหรี่ เข้าไปกระตุ้นให้อาการของโรครุนแรงยิ่งขึ้น ที่ไม่ควรพลาดเลยก็คือ การเข้าพบกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญตามกำหนด เพื่อดูการเปลี่ยนแปลงและรักษาในขั้นต่อไป
สรุปส่งท้าย
เนื่องจากมะเร็งสมอง เป็นมะเร็งที่มีความรุนแรง และอันตรายถึงชีวิตได้เลย ดังนั้นการลดความเสี่ยงในการเกิดโรค เป็นวิธีที่ดีที่สุด ที่จะช่วยให้เราห่างไกลจากโรคร้ายชนิดนี้ได้
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับมะเร็งสมอง
หากมีการตรวจพบตั้งแต่เนิ่นๆ และมะเร็งยังไม่ทันลุกลาม ยังเป็นเพียงแค่เนื้องอก ก็สามารถรักษาให้หายขาดได้ ด้วยการผ่าตัดหรือการฉายรังสี
คนที่มีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรค เช่น คนที่ทำงานเกี่ยวกับสารเคมี สารพิษต่างๆ คนที่สูบบุหรี่เป็นเวลานาน คนที่มีอาการปวดหัวบ่อยๆ ไม่หายสักที หรือมีความผิดปรกติเกี่ยวกับการทรงตัว การคิด การได้ยิน อาการเหล่านี้ควรเข้ารับการตรวจทันที เพราะมีความเสี่ยงสูง
สามารถกลับมาเป็นอีกได้ หากได้รับเชื้อจากมะเร็งส่วนอื่น เช่นเป็นมะเร็งปอดแล้วลามมายังสมอง เป็นมะเร็งกระเพาะ แล้วลามมายังสมอง เป็นต้น แต่หากมีการตรวจอย่างต่อเนื่อง ก็สามารถรับมือกับปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ล่วงหน้าได้
